Oparzenia słoneczne
Oparzenie słoneczne (lub rumień słoneczny) to reakcja zapalna skóry spowodowana ekspozycją na promieniowanie UVA i UVB. Towarzyszy mu zaczerwienienie, bolesne uczucie gorąca i swędzenia, które w najcięższych przypadkach może prowadzić do powstania pęcherzy. Oparzenia słoneczne mogą również pozostawić na skórze blizny. Jego nasilenie zależy od typu i fototypu skóry, indywidualnej wrażliwości na promieniowanie UV, czynników genetycznych, czasu trwania i częstotliwości ekspozycji oraz intensywności promieniowania słonecznego.
1: Tkanka właściwa – 2: Skóra właściwa – 3: Naskórek – 4: Zaczerwienienie – 5: Bąble/pęcherze – 6: Odbarwiona skóra właściwa – 7: Łagodny ból
Zmienia się w zależności od wysokości nad poziomem morza, szerokości geograficznej, pory roku i pory dnia
Rozproszone przez składniki atmosfery, takie jak chmury,
mgła i cząsteczki pyłu
od powierzchni; zmienia się w zależności od tego, w jakim stopniu dana powierzchnia odbija światło (śnieg, piasek, morze, trawa itp.).
Suma promieniowania bezpośredniego, rozproszonego i odbitego nazywana jest promieniowaniem całkowitym.
Jeśli oparzeniom słonecznym towarzyszy z ból głowy lub gorączka, mogą to być objawy udaru słonecznego. W takim przypadku należy zwrócić się o poradę do lekarza lub farmaceuty. Objawy mogą się nasilić w ciągu 2 dni od oparzenia słonecznego, ale powinny ustąpić w ciągu kilku dni.
Oparzenie pierwszego stopnia to zwykły rumień: skóra jest czerwona, sucha i bolesna. Dotyczą powierzchownego oparzenia, któremu nie towarzyszą pęcherze i łuszczenie, obejmują wyłącznie naskórek. Oparzenie pierwszego stopnia goi się średnio w ciągu tygodnia i nie pozostawia blizny na skórze. Możesz wspomóc gojenie się skóry poprzez jej regularne nawilżanie.
1: Tkanka właściwa – 2: Skóra właściwa – 3: Naskórek – nieuszkodzona skóra – 4: Zaczerwienienie
1: Tkanka właściwa – 2: Skóra właściwa – 3: Naskórek – 4: Zaczerwienienie – 5: Bąble/pęcherze (phlyctenes)
Powierzchowne oparzenia drugiego stopnia charakteryzują się występowaniem czerwonych pęcherzy wypełnionych przezroczystym płynem surowiczym, które pojawiają się natychmiast lub w ciągu kilku godzin od oparzenia. Obejmują również skórę właściwą. Skóra jest bardzo wrażliwa na dotyk, i nawet kontakt z ubraniem staje się bolesny. Gojenie trwa od 2 do 3 tygodni, a oparzenie nie pozostawia blizny na skórze. Aby ułatwić gojenie, należy pamiętać o dezynfekcji i nawilżaniu skóry.
Dochodzi zazwyczaj do pęknięcia pęcherzy. Pod pęcherzami skóra właściwa jest odbarwiona, a ból jest łagodny, ponieważ skóra jest jakby „znieczulona”. Podczas gdy w obrazie powierzchownego oparzenia drugiego stopnia skóra właściwa jest zaczerwieniona, ale zachowane jest czucie, w przypadku tego oparzenia dochodzi do uszkodzenia zakończeń nerwowych. Ten rodzaj oparzenia wymaga pomocy medycznej. Gojenie trwa zazwyczaj od 2 do 3 tygodni, a blizna jest mniej lub bardziej widoczna.
1: Tkanka właściwa – 2: Skóra właściwa – 3: Naskórek – 4: Odbarwiona skóra – 5: Łagodny ból
1: Tkanka właściwa – 2: Skóra właściwa
Skóra w dotyku jest twarda jak tektura, ma biały lub brązowawy kolor, występują zaburzenia czucia, a włosy są spalone. Obejmują skórę właściwą, a czasem również tkankę podskórną, co prowadzi do ryzyka rozwoju infekcji. Między 2. a 6. godziną od ekspozycji na skórze pojawiają się silne zaczerwienienie i obrzęk, następnie dochodzi do silnego złuszczenia i długotrwałej pigmentacji***. Oparzenie trzeciego wymaga leczenia w trybie nagłym, zwykle warunkach szpitalnych.
Jeśli oparzeniom słonecznym towarzyszy ból głowy lub gorączka, może to być udar słoneczny. W takim przypadku należy zwrócić się o poradę do lekarza lub farmaceuty. Objawy mogą się nasilić w ciągu 2 dni od oparzenia słonecznego, ale powinny ustąpić w ciągu kilku dni.
Gojenie się oparzeń słonecznych z uwzględnieniem etapu złuszczania się skóry trwa około tygodnia. Objawy oparzenia, któremu towarzyszą pęcherze i uszkodzenie wielu naczyń krwionośnych utrzymują się dłużej. W takich przypadkach gojenie może trwać od dwóch tygodni do miesiąca, a oparzenie może pozostawić na skórze nieestetyczne plamy lub blizny.
Bez względu na rozległość i stopień, oparzenie słoneczne może mieć poważne skutki długoterminowe. Nasza skóra zapamiętuje wszystko, a powtarzające się oparzenia słoneczne mogą pozostawić na niej trwale odciśnięte ślady, niczym na kliszy aparatu fotograficznego, sprawiając, że w niektórych przypadkach regeneracja nie jest już możliwa. Dlatego, z punktu widzenia zapobiegania ryzyku zachorowania na raka skóry tak ważne jest dobranie odpowiedniej ochrony przeciwsłonecznej i skrupulatne przestrzeganie zasad ekspozycji na słońce.
Słońce, podobnie jak palenie papierosów, jest czynnikiem przyspieszającym starzenie się skóry. Promienie UVB powodują pogrubienie naskórka, natomiast promieniowanie UVA uszkadza tkankę łączną skóry, powodując utratę elastyczności i nawilżenia. Zmarszczki, opuchlizna i brązowe plamy posłoneczne to oznaki przedwczesnego starzenia się skóry. Należy pamiętać, że pogrubienie naskórka utrudnia opalanie: znajdujące się w skórze melanocyty, które uległy przedwczesnemu starzeniu są mniej reaktywne, a oparzenia słoneczne są bardziej bolesne, ponieważ skóra jest bardziej sucha. To błędne koło, które należy jak najszybciej przerwać, chroniąc skórę przed słońcem już od najmłodszych lat.
Po oparzeniu słonecznym należy pozwolić skórze odetchnąć i odczekać jakiś czas przed ponownym wystawieniem jej na słońce. Poparzona przez słońce skóra jest delikatna i bardziej wrażliwa na wszelkie czynniki zewnętrzne, takie jak zimno, wiatr czy sól, które mogą zaatakować skórę.
Istnieje coś takiego, jak pamięć skóry: wszystkie zdarzenia pozostawiają na niej trwały ślad, niczym na kliszy aparatu fotograficznego. Dotyczy to również oparzeń słonecznych.
Zbyt częsta ekspozycja na promienie UVA może prowadzić do nieodwracalnych zmian w strukturze genetycznej komórek skóry, które zaczynają się intensywnie namnażać, prowadząc do rozwoju nowotworu. Istnieje kilka rodzajów nowotworów skóry wywoływanych głównie przez słońce, z których najpoważniejszym jest czerniak.
Trzymaj się z dala od słońca (noś nakrycie głowy, okulary przeciwsłoneczne i używaj parasola) i codziennie wieczorem nakładaj krem po opalaniu, aby złagodzić ból.
Za oparzenia słoneczne w 80% odpowiadają promienie UVB, a w 20% promienie UVA.
Melanina stanowi naturalną ochronę skóry przed promieniowaniem UV (dlatego opalona skóra lepiej radzi sobie z blokowaniem promieni UV niż skóra biała). Ochrona ta jest jednak ograniczona: po przekroczeniu pewnego poziomu promieniowania skóra nadal może ulec poparzeniu. Nawet jeśli Twoja skóra jest już opalona, należy nadal odpowiednio ją chronić, stosując krem z wysokim SPF.
Oparzenia słoneczne drugiego stopnia zmieniają się w opaleniznę. Ale jakim kosztem? Nieestetyczne pęcherze, ryzyko depigmentacji, ból, przedwczesne starzenie się skóry... W przypadku oparzeń pierwszego stopnia jest to jednak nieprawda: w ciągu kilku godzin lub dni skóra po prostu wróci do pierwotnego stanu.
W żadnym wypadku nie można traktować oparzeń słonecznych jako przygotowania skóry do opalania. Jeśli twoja skóra ulegała oparzeniu słonecznemu nie wolno pod żadnym pozorem wystawiać jej na działanie promieni słonecznych. Chociaż oparzenia słoneczne czasami po kilku dniach przekształcają się w opaleniznę, mogą również zostawiać po sobie trwałe plamy pigmentowe.
