Zmarszczki — rodzaje, przyczyny, profilaktyka

Czas nie jest łaskawy dla naszych organizmów – niestety jako, że jest to naturalny proces, nie da się całkowicie uciec przed starzeniem. Każdy z nas podlega mu w nieco innym tempie. U jednych zmarszczki stają się widoczne już około 25. roku życia, inni zaczynają zauważać je dopiero po 40. Od czego to zależy? Jakie są rodzaje zmarszczek i co stoi za ich powstawaniem? Sprawdź i podejdź do procesu starzenia się skóry świadomie. Dowiedz się, jak spowolnić wybrane mechanizmy starzenia się i wydobyć naturalne piękno swojej skóry!

Proces starzenia się skóry pod lupą

Skóra każdego z nas nieco inaczej zmienia się na przestrzeni lat. Jest to bowiem proces zależny od niezwykle wielu czynników. Co więcej, jedne z nich mogą spowolnić, inne zaś przyspieszyć osłabianie biologicznej aktywności komórek czy procesów regeneracyjnych, które są podstawą starzenia się organizmu. 

Warto pamiętać, że skóra jest naszym największym narządem. Co więcej, do jednej z kluczowych jej funkcji należy ochrona organizmu przed różnego rodzaju patogenami, uszkodzeniami mechanicznymi, promieniowaniem UV etc. Nie dzieje się to jednak bezkosztowo, a efektem jej wysiłku są m.in. właśnie zmarszczki. Co jednak istotne, wraz z biegiem czasu, zmieniają się nie tylko właściwości fizyczne skóry, lecz także jej fizjologa i morfologia.

Owszem, te pierwsze niewątpliwie są najbardziej widoczne. Zmarszczkom mogą bowiem towarzyszyć także inne zmiany, w tym osłabienie struktury skóry, która staje się mniej elastyczna, cienka i delikatna. Do tego cera traci swój blask, koloryt, pojawiają się na niej przebarwienia oraz inne zmiany. Wśród zmian w fizjologii skóry warto wymienić zdolność do wytwarzania potu czy łoju, a nawet stopień syntetyzowania witaminy D przez skórę (wraz z wiekiem słabnie). 

Tego typu informacje mogą budzić wiele niepokoju, lecz zupełnie nie o to chodzi! Po pierwsze, warto wiedzieć, że są to naturalne procesy, będące integralną częścią życia człowieka – mają w sobie wiele piękna, a pojawiające się różnego rodzaju zmiany na skórze stanowią ważny symbol naszych doświadczeń, przeżyć, emocji. Po drugie, wiedząc o zachodzących zmianach, jeszcze bardziej można zdać sobie sprawę, jak istotna jest odpowiednia troska o skórę, na której pielęgnację mamy ogromny wpływ. Realizowana z odpowiednio dobraną pielęgnacją i z czułością, może nie tylko poprawić wygląd, lecz przede wszystkim generalną kondycję skóry.

Kolejność pojawiania się zmarszczek

U niektórych osób pierwsze zmarszczki pojawiają się już w okolicach 25. roku życia. W tym czasie produkcje kolagenu i kwasu hialuronowego zaczynają słabnąć, a zmiany wynikające z ekspresji utrwalają się coraz bardziej. Owszem, wiele zależy od indywidualnych predyspozycji, ale generalnie ujmuje się to w następujących przedziałach czasowych:

• zmarszczki w wieku 30 lat – zaczynają pojawiać się zmarszczki wokół oczu, w tym „kurze łapki”, a nadmiar skóry na górnych powiekach coraz silniej podlega grawitacji, powodując ich opadanie;
• okolice 40-stki – wyraźnie widoczne są poprzeczne zmarszczki na czole, pionowe zmarszczki między brwiami, „zmarszczki marionetki" czy bruzdy nosowo-wargowe, które rozchodzą się aż od skrzydełek nosa do kącików ust. Coraz słabiej zaznaczone są usta, które tracą swoją gęstość i koloryt;
• zmarszczki u 50-latków – coraz słabiej zaznaczony jest owal twarzy, w tym linia żuchwy, czemu towarzyszy też opadanie policzków oraz końcówki nosa. Widoczne są także bruzdy na szyi, a skóra na dekolcie staje się coraz mniej elastyczna (pojawiają się na niej zarówno drobne zmarszczki poziome, jak i zlokalizowane w okolicach piersi zmiany pionowe). To wszystko często nadaje twarzy smutny wyraz, nieraz kłócący się z realną wewnętrzną energią, która przecież wcale nie musi wraz z upływem lat ulegać osłabieniu!
• zmarszczki w wieku 60-70 lat – skóra staje się cieńsza, co powoduje pogłębianie się powstałych już zmian i osłabienie odporności na działanie różnego rodzaju czynników zewnętrznych.^[1,6]

Profilaktyka – jak uchronić się przed zmarszczkami?

Warto wiedzieć, że profilaktyka w zakresie powstawania zmian skórnych powinna być holistyczna i dotyczyć opieki nad różnymi sferami organizmu. Co więcej, muszą być to działania regularnie, a niektóre z nich warto wręcz uznać za swój styl życia, co dotyczy m.in. sposobu odżywiania. W tym kontekście warto zatem pamiętać o:

• ochronie przeciwsłonecznej 

Kremy z filtrem, czyli środkiem pochłaniającym promieniowanie, to absolutna podstawa. Promieniowanie UVA może bowiem m.in. niszczyć struktury kolagenu i elastyny, zaś UVB niekorzystnie oddziałuje na strukturę DNA. Są to również istotne czynniki przyczyniające się do powstawania stresu oksydacyjnego, czyli zbyt dużego poziomu wolnych rodników w organizmie względem antyoksydantów. To zaś przekłada się nie tylko na wygląd skóry, lecz przede wszystkim formę całego organizmu.^[1] 

Jeśli chodzi o twarz, szyję i dekolt, najlepiej przez cały rok zabezpieczać je kosmetykami SPF 50– jest to najlepsza i najskuteczniejsza ochroną przed fotostarzeniem.

• odpowiedniej ilości snu 

To właśnie w trakcie snu zachodzi intensywna regeneracja skóry i odprężenie. Daje to zarówno długofalowe, jak i natychmiastowe efekty – bo skoro nie dochodzi do mrużenia oczu, marszczenia czoła czy innych ruchów mięśni twarzy, nie jest wykonywana też nadmiarowa praca skóry. W rezultacie zagłębienia wynikające z mimiki ulegają wygładzeniu – nic więc dziwnego, że po nocy często twarz wydaje się młodsza.^[1]  A co dokładnie oznacza określenie „odpowiednia ilość snu"? Wskazuje się, że osoby dorosłe powinny każdej nocy przesypiać 7-9 godzin. 

Jednocześnie warto też pamiętać o zmarszczkach sennych. Zdarza się bowiem, że po nocy budzimy się z wieloma zagłębieniami na całym ciele (najczęściej po jednej stronie twarzy). Tego typu zmarszczki mogą pojawić się w wyniku spania na brzuchu. Twarz jest wtedy narażona na różnego rodzaju zagniecenia, które znajdują się na poduszce, a skóra podlega uciskowi, rozciąganiu, marszczeniu. Na szczęście opisywane tu zmiany są chwilowe i zwykle po kilkudziesięciu minutach (do kilku godzin) mijają – ważne jest wtedy przede wszystkim intensywne nawilżenie.

• zbilansowanej diecie 

Eksperci jasno wskazują, że sposób żywienia silnie przekłada się na jakość skóry, w tym także tempo uwidaczniania się zmarszczek pod oczami, wokół ust, na szyi etc. O co zatem w tym kontekście szczególnie warto zadbać? Po pierwsze, na pewno należy wprowadzać do swojego menu jak najwięcej produktów, które są źródłami antyoksydantów. Nie tylko dezaktywują one wspomniane już wolne rodniki, lecz także chronią cząsteczki DNA skóry. Do naturalnych antyoksydantów można zaliczyć przede wszystkim witaminy A, C oraz E, które w dużych ilościach można znaleźć m.in. w świeżych warzywach i owocach.

Po drugie, warto ograniczyć ilość spożywanych cukrów – dane wskazują, że są odpowiedzialne za objawy starzenia się skóry, w tym istotnie przyczyniają się do uwidocznienia zmarszczek. Co więcej, działają przy tym destrukcyjnie na kolagen oraz elastynę. Wskazane jest także ograniczenie tłuszczów trans, a zamiast nich wprowadzenie do diety NNKT, czyli niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym omega-3 oraz omega-6. Można je znaleźć np. w tłustych rybach czy oliwie z oliwek, siemieniu lnianym, awokado, orzechach.^[4]

Co ważne, dobrze zbilansowana dieta to także wypijanie odpowiedniej ilości płynów. Skóra słabo nawodniona staje się bowiem o wiele bardziej podatna na powstawanie zmarszczek oraz wszelkich podrażnień. Warto więc pamiętać, że dorosłe osoby powinny spożywać od 1,5 do 2,5 l płynów dziennie, a większość powinna stanowić woda mineralna. Jeśli do tego dołoży się także aktywność fizyczną i ograniczenie stresu – skóra będzie nam niezwykle wdzięczna!