Atopowe zapalenie skóry u dorosłych — czym jest AZS i jak sobie z nim poradzić?
Atopowe zapalenie skóry to dermatoza, w przebiegu której występuje silny świąd, duża suchość i bolesność skóry. Choroba w aktywnej fazie często utrudnia codzienne funkcjonowanie, ma charakter nawrotowy, a jej przyczyny powstawania wciąż nie są do końca poznane. W artykule wyjaśniamy, czym jest AZS i jak powinna wyglądać pielęgnacja skóry atopowej mająca na celu pozbycie się nieprzyjemnych objawów.
Czym jest atopowe zapalenie skóry?
Atopowe zapalenie skóry, (AZS, wyprysk kontaktowy, świerzbiączka) – to dość często występująca choroba skóry, która może występować u niemowląt, dzieci, młodzieży i dorosłych. Cechuje się etapami zaostrzeń zmian i okresami remisji. Zwykle rozwija się we wczesnym dzieciństwie (pierwsze objawy pojawiają się między 3. a 6. miesiącem życia), jednak nieswoista skórna reakcja alergiczna spowodowana wpływem czynników zewnętrznych może wystąpić po raz pierwszy również w dojrzałym wieku. Jak podkreślają lekarze dermatolodzy, na AZS choruje 1-3% dorosłych pacjentów.
Jakie są przyczyny AZS? Wzajemne oddziaływanie czynników genetycznych i środowiskowych
Co jest przyczyną AZS? Należy podkreślić, że przyczyny choroby są wieloczynnikowe. Za główny czynnik sprawczy uznaje się uwarunkowania genetyczne. U dziecka, którego oboje rodziców choruje na AZS, ryzyko wystąpienia atopowego zapalenia skóry u dzieci wynosi 60-80%. W rozwoju tej postaci egzemy uczestniczą również czynniki środowiskowe i immunologiczne. Do najważniejszych zalicza się:
- alergeny,
- zanieczyszczenie środowiska,
- silny stres,
- zakażenia,
- wahania temperatury,
- wilgotność powietrza,
- substancje drażniące.
- zaburzenia immunologiczne, w tym zwiększone wytwarzanie przeciwciał IgE,
- zaburzenia autoimmunologiczne,
- zaburzenia hormonalne,
- niedobór białka filagryny (odpowiedzialnego za działanie bariery ochronnej naskórka),
- nieprawidłowy skład lipidów międzykomórkowych warstwy rogowej naskórka.
Warto zwrócić uwagę, że naruszona bariera hydrolipidowa powoduje suchość skóry i nadwrażliwość skóry na różne bodźce. Upośledzenie bariery ochronnej naskórka sprzyja kolonizacji drobnoustrojów, które mogą pogłębiać stan zapalny. Chorzy na AZS są podatni na rozsiane skórne zakażenia wirusowe, np. mięczaka zakaźnego, opryszczkę zwykłą i ospę. A jak wygląda atopowe zapalenie skóry?
Atopowe zapalenie skóry — objawy choroby
Jakie są charakterystyczne obawy tej przewlekłej choroby skóry? Do typowych symptomów zaliczamy intensywny świąd skóry skłaniający do drapania, które przynosi jedynie chwilową ulgę i może prowadzić do zaostrzenia dolegliwości z dalszym uszkodzeniem naskórka. Innymi oznakami są:
- suchość skóry,
- pogrubienie skóry,
- wysypka,
- zaczerwienienia,
- rogowacenie przymieszkowe.
W przebiegu AZS niekiedy występują sączące ranki i powiększenie węzłów chłonnych (powiązane ze zmianami skórnymi). Atopowe zapalenie skóry nie pozostaje bez wpływu na stan emocjonalny chorych. AZS może u niektórych ludzi wywoływać frustrację i wstyd z powodu obecności zmian skórnych.
Co może nasilać objawy AZS? Alergeny, stres, papierosy
Jakie czynniki mogą doprowadzić do nasilenia objawów atopowego zapalenia skóry? Jest to przede wszystkim drapanie zmian zapalnych, długotrwały stres i ekspozycja na substancje drażniące (mydła, detergenty), a także na alergeny: pyłek, sierść zwierząt, roztocza. Przyczyną zaostrzeń AZS mogą być też używki, takie jak palenie tytoniu. Warto wspomnieć także o warunkach klimatycznych. Dla chorych na AZS niekorzystny jest chłodny i suchy klimat (zmiany temperatury i wilgotności wpływają negatywnie na kondycję skóry). Zaostrzać objawy mogą gorące kąpiele, podrażnienia mechaniczne, infekcje, jak i nadmierne pocenie się. Do czynników nasilających symptomy należą również alergeny pokarmowe, takie jak np. białko jaja kurzego, orzechy ziemne czy mleko krowie.
Leczenie atopowego zapalenia skóry u dorosłych
Należy podkreślić, że nie da się całkowicie wyleczyć AZS u osób dorosłych. Jest to przewlekła choroba zapalna skóry, którą można jednak kontrolować, łagodząc jej objawy. Leczenie zawsze odbywa się na zlecenie i pod kontrolą lekarza. Może on zalecić stosowanie leków zawierających steroidy lub, w przypadku zakażenia skóry (bakteryjnego, grzybiczego) miejscowo działające odpowiednie leki przeciwdrobnoustrojowe. W leczeniu choroby o cięższym przebiegu może wdrożyć fototerapię (światło ultrafioletowe łagodzi objawy choroby). W najcięższych formach tej choroby skóry wykorzystuje się leki zmniejszające nadmierną aktywność układu odpornościowego.
Warto podkreślić, że podstawą pielęgnacji skóry chorych na AZS są preparaty emolientowe, które stosowane regularnie wspomagają odbudowę uszkodzonej bariery naskórkowej i poprawiają nawilżenie skóry. Jednak ważna jest tutaj systematyczność - pacjenci muszą stosować te środki każdego dnia, również w okresie remisji choroby. Zarówno w przypadku dorosłych, jak i dzieci z AZS istotne jest też unikanie czynników wywołujących i nasilających zmiany chorobowe.
Atopowe zapalenie skóry — łagodzenie objawów AZS
By złagodzić objawy AZS u dorosłych, warto wdrożyć do codziennej rutyny pielęgnacyjnej łagodne kosmetyki dla alergików. Odpowiednio dobrane kremy, balsamy, olejki i maści wspierają regenerację skóry twarzy i ciała, podnosząc komfort życia chorego. U osób z atopowym zapaleniem skóry można zastosować np. balsam uzupełniający lipidy z gamy XeraCalm A. D. od Avène. Dermokosmetyk nie zawiera konserwantów, substancji zapachowych ani komedogennych. Regularnie używany w pielęgnacji poprawia stan zmian skórnych i działa korzystnie na mikrobiom skóry. Balsam koi podrażnienia, redukuje zaczerwieniania, a ponadto regeneruje przesuszoną i uszkodzoną skórę. Emolient należy aplikować na skórę nie tylko po kąpieli, ale kilka razy w ciągu dnia, by uzyskać zadawalające efekty.
Jak jeszcze można złagodzić objawy AZS? Ulgę może przynieść wielozadaniowy krem do bardzo podrażnionej skóry z gamy Cicaflate+. Krem ten przywraca skórze zdolność do regeneracji, odbudowuje jej barierę ochronną, wykazuje działanie zmiękczające i łagodzące. Zawiera postbiotyczną substancję czynną o działaniu regenerującym — [C+-Restore]™, pozyskiwaną od bakterii bytującej w wodzie termalnej Avène. Krem nadaje się do stosowana również w pielęgnacji wymagającej skóry niemowląt i małych dzieci.
Atopowe zapalenie skóry — jak zapobiec nawrotom?
Szereg osób z AZS szuka informacji na temat zmniejszenia ryzyka nawrotu choroby oraz związanych z tym suchości i świądu skóry. W miarę możliwości należy unikać sytuacji stresowych. Poza higieną psychiczną powinno się także dbać o sen. Ważną rolę odgrywa też właściwa pielęgnacja skóry. Należy dbać o codzienne nawilżanie skóry, m.in. stosując dermokosmetyki o łagodnym składzie, najlepiej przeznaczone dla osób z AZS, skórą nadreaktywną i podatną na wszelkie podrażnienia. Powinno się unikać produktów kosmetycznych, które są perfumowane, barwione, mają w składzie alkohol, substancje potencjalnie drażniące (jak SLS, SLES). W ramach działań prewencyjnych należy chronić skórę przed szkodliwymi czynnikami (tj. gwałtowne zmiany temperatury, chlorowana woda, kurz, dym tytoniowy). W trosce o skórę atopową warto nosić bawełniane ubrania o swobodnym kroju i stosować hipolargiczne środki piorące.
Ocena skóry: jaki sposób pielęgnacji skóry twarzy przyjąć?
Z pomocą naszych ekspertów określ czego naprawdę potrzebuje Twoja skóra a następnie odkryj najbardziej odpowiedni sposób jej pielęgnacji.