Jak dbać o skórę po radioterapii — czym smarować wrażliwe ciało?

Radioterapia, to obok zabiegów chirurgicznych i chemioterapii najczęściej stosowana metoda leczenia nowotworów. Z jednej strony daje szansę na wyleczenie raka, z drugiej wiąże się z wieloma działaniami niepożądanymi, takimi jak zmiany skórne. Do najczęstszych należą oparzenia popromienne i swędząca wysypka po radioterapii. Na skutek promieniowania skóra staje się wrażliwa, sucha i nadreaktywna, dlatego wymaga odpowiedniego postępowania, które przyspieszy regenerację i zmniejszy dyskomfort. Sprawdź, jak powinna wyglądać pielęgnacja skóry po radioterapii, czym smarować ciało po zakończeniu leczenia onkologicznego oraz czego unikać.

Spis treści:

  1. Co się dzieje ze skórą po radioterapii i chemioterapii?
  2. Odczyn popromienny i zmiany skórne po radioterapii
  3. Pielęgnacja skóry w trakcie leczenia onkologicznego
  4. Jak pielęgnować skórę po radioterapii?
  5. Kosmetyki dla osób po radioterapii — czym smarować wrażliwą skórę?
  6. Domowe sposoby pielęgnacji skóry po radioterapii
  7. Kiedy zgłosić się do lekarza z problemami skórnymi po radioterapii?
  8. Pielęgnacja skóry po radioterapii  — podsumowanie
  9. FAQ

Co się dzieje ze skórą po radioterapii i chemioterapii?

Podczas leczenia onkologicznego wykorzystuje się promieniowanie jonizujące (radioterapia) lub leki cytostatyczne (chemioterapia), które niszczą komórki nowotworowe, ale mogą także uszkadzać zdrowe tkanki. Radioterapia i chemioterapia wpływają na naskórek i skórę w odmienny sposób. Chemioterapia powoduje zazwyczaj przesuszenie, nadwrażliwość skóry, utratę jej elastyczności oraz zaczerwienienia, natomiast radioterapia wywołuje odczyn popromienny.

Zmiany skórne po chemioterapii obejmują zwykle całe ciało, podczas gdy uszkodzenia po radioterapii dotyczą głównie obszaru napromieniania i mają postać miejscową. Popromienne zapalenie skóry może objawiać się jako rumień, obrzęk, łuszcząca się skóra. W cięższych przypadkach mogą wystąpić owrzodzenia lub martwica.

Odczyn popromienny i zmiany skórne po radioterapii

Odczyn popromienny ma różne etapy. Może wystąpić: zaczerwienienie, sucha skóra, złuszczanie naskórka, a w zaawansowanych stadiach pęcherze i owrzodzenia. Skóra staje się cienka, podatna na utratę wilgoci i uszkodzenia, co zwiększa ryzyko infekcji.

W trakcie leczenia [PF1] promieniowaniem jonizującym mogą pojawić się takie objawy skórne, jak:

  • świąd,
  • swędząca wysypka po radioterapii,
  • pieczenie,
  • oparzenia po radioterapii,
  • przebarwienia,
  • miejscowa bolesność.

Każdy organizm reaguje inaczej — u jednych osób zmiany mogą być łagodne, u innych bardziej nasilone. Intensywność objawów zależy m.in. od zastosowanej dawki promieniowania, obszaru poddawanego radioterapii czy też indywidualnej reakcji na leczenie.

Pielęgnacja skóry w trakcie leczenia onkologicznego

Podczas terapii onkologicznej skóra wymaga szczególnej troski. Celem pielęgnacji jest złagodzenie zmian, ograniczenie dyskomfortu, pobudzenie  regeneracji skóry oraz wzmocnienie jej funkcji obronnych.

Do mycia najlepiej używać letniej wody i łagodnych, bezzapachowych preparatów o pH obojętnym dla skóry, które nie naruszają bariery hydrolipidowej. Po kąpieli nie pocieraj ciała ręcznikiem – delikatnie przykładaj go do skóry, aby ją osuszyć bez spowodowania mikrouszkodzeń.

W trakcie radioterapii należy zrezygnować z gorących kąpieli oraz kosmetyków zawierających konserwanty, alkohol czy substancje zapachowe. Unikaj perfumowanych balsamów, przez które  wrażliwa skóra w obszarze napromieniania może zostać dodatkowo podrażniona. Trzeba też pamiętać o ochronie przeciwsłonecznej — noś luźne, bawełniane ubrania, które ograniczą otarcia i zabezpieczą skórę przed promieniowaniem UV.

Jak pielęgnować skórę po radioterapii?

Aby ograniczyć suchość, łuszczenie się skóry oraz świąd, należy stosować emolienty i preparaty intensywnie nawilżające.

Kremy po radioterapii  mogą zawierać takie składniki, jak kwas hialuronowy, alantoina, lipidy czy substancje o działaniu kojącym. Preparaty należy stosować na czyste i suche ciało, najlepiej kilka razy dziennie, zwłaszcza po kąpieli, aby utrzymać odpowiedni poziom nawilżenia. Pielęgnację skóry po radioterapii należy skonsultować z lekarzem. Zanim wprowadzisz nowe kosmetyki, zapytaj swojego lekarza prowadzącego lub dermatologa, czy będą dla ciebie odpowiednie.

Kosmetyki dla osób po radioterapii — czym smarować wrażliwą skórę?

Kosmetyki po radioterapii powinny być delikatne, kojące i wspierać procesy regeneracyjne skóry. Dobrym wyborem będzie  balsam uzupełniający lipidy z linii XeraCalm od Avène, który przeznaczony jest dla suchej i wrażliwej skóry. Regularnie stosowany ograniczy uczucie swędzenia oraz wzmocni barierę ochronną skóry.

W składzie tego balsamu znajduje się woda termalna Avène, ceramidy Cer-omega oraz

I-modulia®. Składniki te wspierają  mikrobiom skóry, przyspieszają gojenie oraz łagodzą podrażnienia i świąd. Regularne smarowanie skóry preparatami wzmacniającymi po radioterapii poprawia komfort codziennego funkcjonowania pacjentów onkologicznych.

W codziennej pielęgnacji skóry podczas leczenia onkologicznego nie można też zapominać o stosowaniu kremów z filtrem UV o wysokim współczynniku ochrony. Każdorazowo przed wyjściem z domu, niezależnie od pory roku i stopnia nasłonecznienia, aplikuj produkty z SPF 50+ – promienie słoneczne docierają do nas nawet przez warstwę chmur.

Domowe sposoby pielęgnacji skóry po radioterapii

Należy zaznaczyć, że domowe sposoby nie zastępują metod zaleconych podczas konsultacji lekarskiej. Mogą jednak wesprzeć regenerację skóry po radioterapii. We własnym zakresie można bezpiecznie robić chłodne okłady z wody termalnej, zapewniać skórze nawilżanie delikatnymi kosmetykami np. od Avène oraz nosić luźne, bawełniane ubrania, które zmniejszają ryzyko otarcia i chronią ciało przed słońcem.

A czego nie wolno po radioterapii? Unikaj gorących kąpieli, intensywnego pocierania skóry, drażniących składników w kosmetykach (alkohol, substancje zapachowe) oraz ekspozycji na słońce bez ochrony w postaci kremu z filtrem.

 Zanim zastosujesz domowe sposoby pamiętaj, że warto porozmawiać o nich ze specjalistą, aby uniknąć ewentualnych błędów.

Kiedy zgłosić się do lekarza z problemami skórnymi po radioterapii?

Wszelkie działania niepożądane po leczeniu onkologicznym należy zgłaszać swojemu lekarzowi. Poważne zaburzenia dotyczące skóry, takie jak nasilone podrażnienia skóry po radioterapii, owrzodzenia, nadmierne pękanie, objawy infekcji czy bolesne zmiany, wymagają pilnej konsultacji lekarskiej. Każdy przypadek jest kwestią indywidualną — specjalista dostosowuje leczenie do potrzeb danego pacjenta.

Pielęgnacja skóry po radioterapii  — podsumowanie

  • Leczenie onkologiczne, takie jak radioterapia, może powodować zmiany skórne, m.in. suchość, świąd, rumień czy oparzenia popromienne.
  • W trakcie i po radioterapii należy traktować skórę z delikatnością – zapewnić jej ochronę przed niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi (otarciami, promieniowaniem słonecznym, substancjami drażniącymi) oraz odpowiednie nawilżenie.
  • W pielęgnacji warto stosować produkty spełniające wymagania dla kosmetyków onkologicznych, np. XerCalm A.D balsam od Avène, który wspiera regenerację skóry, nawilża i redukuje swędzenie.
  • Unikaj czynników, które mogą zwiększyć stopień uszkodzenia skóry w trakcie radioterapii, zwłaszcza agresywnych kosmetyków (np. z alkoholem) i eksponowania skóry na słońce bez odpowiedniej ochrony.
  • W przypadku nasilonych objawów skórnych (owrzodzenia, rany, infekcje, bolesne zmiany) natychmiast skonsultuj się z lekarzem.

FAQ

Co jest najlepsze na oparzenia po radioterapii?

Należy stosować to, co pomaga na swędzenie skóry, nawilża, koi i regeneruje. Kosmetyki na oparzenia po radioterapii powinny być hipoalergiczne oraz pozbawione konserwantów i substancji zapachowych, aby zminimalizować ryzyko dodatkowych podrażnień.

Jaki krem jest odpowiedni po radioterapii?

Odpowiednim produktem do smarowania skóry po radioterapii jest balsam XeraCalm A.D od Avène, który łagodzi podrażnienia, wspiera gojenie, niweluje świąd i wzmacnia barierę ochronną naskórka.

Jak wygląda skóra po radioterapii?

Po radioterapii mogą wystąpić takie działania niepożądane w obrębie skóry, jak: suchość, zaczerwienienie, swędzenie, rumień i łuszczenie, zwłaszcza na obszarze napromieniania. W skrajnych przypadkach może dojść do owrzodzeń, pękania skóry i infekcji, co wymaga pilnej wizyty u lekarza.

Jakie są domowe sposoby na oparzenia po radioterapii?

Wśród bezpiecznych, domowych sposobów na podrażnienia po radioterapii należy wymienić: zimne okłady z wody termalnej, nawilżanie skóry, noszenie bawełnianych ubrań, unikanie słońca i ochrona przeciwsłoneczna skóry.

Źródła:

  • Centrum Radioterapii Amethyst. (2018). Radioterapia – informacje dla pacjentów, https://centrum-radioterapii.pl/wp-content/uploads/2018/11/radioterapia.pdf [dostęp: 07.07.2025],
  • Narodowy Instytut Onkologii. (2024). Zalecenia dla pacjentów – skórne odczyny popromienne – profilaktyka i postępowanie, https://nio.gov.pl/wp-content/uploads/2024/07/Zal.-11-Zalecenia-dla-pacjentow-Skorne-odczyny-popromienne-profila.pdf [dostęp: 07.07.2025].

Z tej samej gamy