Przyczyny powstawania przebarwień na twarzy – jak z nimi walczyć?

O plamach pigmentacyjnych czy przebarwieniach mówimy, jeśli skóra staje się miejscowo ciemniejsza. Zmiany takie szczególnie często dotyczą skóry cery na twarzy, ponieważ to ona jest najbardziej narażona na negatywne działanie czynników zewnętrznych, głównie promieniowania UV. Przebarwienia na twarzy wielu osobom przeszkadzają ze względów estetycznych. Poznaj przyczyny problemu i sprawdź, jak ograniczyć przebarwienia na twarzy i zapobiegać powstawaniu nowych zmian.

Przebarwienia na twarzy — przyczyny

W warstwie podstawnej naskórka znajdują się komórki barwnikowe (melanocyty). Ich głównym zadaniem jest produkcja melaniny, czyli barwnika, który nie tylko odpowiada za odcień karnacji, ale też ma zdolność pochłaniania i rozpraszania promieniowania UV, pełni więc ochronną rolę.

Najczęstszą przyczyną powstawania przebarwień na twarzy jest nadmierna ekspozycja na słońce, ale do zaburzeń syntezy melaniny i zmian kolorytu skóry może przyczyniać się także wiele innych czynników, m.in.:

zmiany hormonalne,
starzenie się organizmu,
przyjmowanie ziół, suplementów i leków fotouczulajacych
kontakt z substancjami drażniącymi i chemicznymi,
niektóre choroby ogólne,
urazy mechaniczne skóry,
stan zapalny.

Jak wyglądają przebarwienia na twarzy? Często spotykane rodzaje przebarwień

Plamy pigmentacyjne dzieli się pod względem przyczyny tworzenia się, wyglądu i lokalizacji. Wyróżnia się przebarwienia wrodzone, które towarzyszą nam od urodzenia, a także nabyte, powstałe pod wpływem czynników zewnętrznych lub wewnętrznych w trakcie życia. Inny podział obejmuje położenie zmian w strukturze skóry. Mogą one dotyczyć naskórka, skóry właściwej lub obu.

Najczęściej występującymi zmianami hiperpigmentacyjnymi skóry są:

Piegi.
Ostuda, nazywana też melazmą — to charakterystyczne przy zaburzeniach hormonalnych objawy skórne, które zwykle przyjmują postać rozległych, brązowych plam. Mają nieregularne brzegi i powstają w centralnej części twarzy. Główną przyczyną są zmiany hormonalne, np. kiedy kobieta spodziewa się dziecka, dlatego melazma często określana jest maską ciążową. Tego typu przebarwienia mogą pojawić się także w okresie menopauzy oraz u osób stosujących antykoncepcję hormonalną.
Plamy soczewicowate — inna nazwa to plamy starcze. Zwykle są to drobne, ale liczne, brązowe przebarwienia na twarzy, obejmujące głównie czoło i policzki. Na powstawanie tego rodzaju niedoskonałości ma wpływ częsta ekspozycja na słońce w młodości, a także naturalny proces starzenia się organizmu.
Rogowacenie słoneczne — to lekko wypukłe zmiany skórne, które przybierają postać brązowych i żółtych przebarwień na twarzy lub nieowłosionej skórze głowy. Powstają na skutek nadmiernego wystawiania się na promieniowanie słoneczne. Nieleczone mogą przekształcać się w raka podstawnokomórkowego.
Przebarwienia potrądzikowe — pojawiają się w następstwie stanu zapalnego. Przebarwienia na twarzy po trądziku mają złożone przyczyny — odpowiadają za nie jednocześnie zaburzenia wytwarzania melaniny i urazy mechaniczne związane z uszkodzeniem skóry przez często głębokie i rozległe wykwity.
Czerwone przebarwienia na twarzy — mogą świadczyć o nieprawidłowościach w obrębie naczyń krwionośnych zlokalizowanych w naszej skórze.

Niezależnie od tego, jaką formę przybierają przebarwienia skórne, zawsze warto skonsultować to z dermatologiem.

Kosmetyki na przebarwienia na twarzy z ochroną UV i właściwościami rozświetlającymi

Jak już wspomnieliśmy, istnieje wiele czynników, które przyczyniają się do powstawania przebarwień na twarzy, jednak bez wątpienia największy wpływ na to ma negatywne działanie słońca. Skórę należy chronić, nawet jeśli ma jednolity odcień. Reaguj, gdy zauważysz pierwsze zmiany hiperpigmentacjne.

Latem, kiedy często przebywamy na zewnątrz w południe, bardzo ważne jest stosowanie kosmetyków z wysokimi filtrami. Promieniowanie UVB, chociaż przenika głównie do pierwszych warstw naskórka, odpowiedzialne jest za opaleniznę, zaczerwienienie, oparzenia i przebarwienia słoneczne. W czasie wzmożonej aktywności promieni warto wybierać kosmetyki z wysokim SPF np. SunsiStick KA SPF 50+ od Avéne w wygodnym sztyfcie. Produkt jest odpowiedni także do wrażliwych obszarów na ciele, a poza filtrami przeciwsłonecznymi zawiera również antyoksydanty, które neutralizują wolne rodniki powstające pod wpływem promieni UV.

Często zapominamy, że słońce emituje promieniowanie niezależnie od pory roku i warunków pogodowych. Dotyczy to zwłaszcza promieniowania UVA, które przenika do głębokich warstw skóry. Nie powoduje widocznych zmian związanych z nadprodukcją melaniny, jednak zaburza strukturę tkanek, przyspieszając fotostarzenie, powodując zmiany barwnikowe i zwiększając ryzyko wystąpienia czerniaka. Niezależnie od przyczyny powstawania plam na skórze i nasilenia problemu ważne jest, aby sięgać po produkty na przebarwienia na twarzy na co dzień, a nie tylko w czasie wakacji.

Co na przebarwienia na twarzy? Właściwa pielęgnacja cery ze zmianami barwnikowymi

Niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z plamami posłonecznymi, czy przebarwieniami hormonalnymi na twarzy, zasady pielęgnacji skóry wyglądają podobnie. Należy przede wszystkim dbać o jej intensywne nawilżanie i odżywianie. Przebarwienia stają się szczególnie widoczne na suchej skórze — zapobieganie jej odwodnieniu pozwoli na zmniejszenie widoczności ciemnych plam.

Dobry krem na przebarwienia na twarzy będzie wykazywał właściwości rozjaśniające. Zwykle są to produkty zawierające takie składniki aktywne, jak np. kwas azelainowy, niacynamid czy retinol. Przy cerze z brązowymi plamkami warto też systematycznie złuszczać naskórek. Regularnie wykonywany peeling radzi sobie z płytkimi przebarwieniami naskórkowymi. Ważne jest jednak, aby wybrać rodzaj odpowiedni do problemu i typu cery. Zbyt intensywne działanie może podrażnić skórę i pobudzić melanogenezę. Po zabiegu takim należy szczególnie dbać o ochronę przeciwsłoneczną.

Jeśli na cerze pojawiły się ciemne plamy, można je ukryć pod warstwą podkładu, jednak kluczem jest stosowanie kosmetyków, które jednocześnie pielęgnują i chronią skórę przed słońcem. Pod makijaż zawsze używaj bazy w postaci kremu z wysokim filtrem UV. Dobrym wyborem jest np. krem bezzapachowy SPF 50+ od Avéne, który ma nietłustą, wodoodporną formułę.

Jak usuwać przebarwienia? Czy wszystkich plam na twarzy można się pozbyć samodzielnie?

Obecnie praktycznie wszystkie przebarwienia na twarzy można usunąć. Konieczna jest jednak ich specjalistyczna ocena i wybór odpowiedniej metody.

Przebarwienia słoneczne często są powierzchowne, można je zniwelować, ingerując tylko w wierzchnie warstwy skóry. Nieco bardziej problematyczna jest skumulowana ilość melaniny w skórze właściwej. W takich przypadkach za pomocą odpowiedniej pielęgnacji zwykle można znacznie rozjaśnić przebarwienia i zredukować ich widoczność.

Z przebarwieniami na twarzy obejmującymi głębsze struktury tkanek trudno jest poradzić sobie samodzielnie. Gdy plamy nie znikają mimo zastosowanej pielęgnacji, warto skorzystać z pomocy kosmetologa lub zabiegów medycyny estetycznej. Do najpopularniejszych metod usuwania przebarwień należą specjalistyczne peelingi chemiczne (polegają na eksfoliacji naskórka przy pomocy kwasów, np. azelainowego) oraz laseroterapia (opiera się na stopniowej degradacji melaniny i wspieraniu procesów w organizmie odpowiedzialnych za jej usuwanie). Najczęściej takie procedury wykonuje się wielokrotnie, aby uzyskać optymalne efekty. Niedoskonałości zostają rozjaśnione, a koloryt cery staje się równomierny.

Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku przebarwień na twarzy w ciąży – większość specjalistycznych zabiegów i produktów na bazie kwasów jest przeciwwskazana w tym czasie. Warto więc zadbać o podstawową pielęgnację skóry i ochronę przeciwsłoneczną, a profesjonalnym usuwaniem przebarwień zająć się po porodzie i zakończeniu laktacji.

Domowe sposoby na przebarwienia skóry

Niektórzy starają się pozbyć nierównego kolorytu cery za pomocą domowych sposobów na przebarwienia na twarzy. Wykorzystuje się w tym celu produkty spożywcze, takie jak np. sok z cytryny, ogórek czy soda oczyszczona. Domowe maseczki zawierają kwasy i enzymy o właściwościach rozjaśniających, ale trzeba pamiętać, że samodzielnie nie jesteśmy w stanie dobrać ich odpowiedniego stężenia. Metody takie mogą okazać się nie tylko nieskuteczne, ale też szkodliwe dla skóry. W ramach domowych sposobów szczególnie istotne jest przestrzeganie podstawowych zasad właściwej, codziennej pielęgnacji cery i ochrona z zastosowaniem kosmetyków o odpowiednim SPF.

Podsumowanie

Przebarwienia pojawiają się głównie na twarzy, ponieważ jest to obszar naszego ciała najbardziej narażony na działanie słońca. To właśnie promieniowanie UV jest główną przyczyną powstawania zmian pigmentacyjnych. Do innych czynników należą np. zaburzenia hormonalne oraz stany zapalne. Najlepiej jest zapobiegać powstawaniu przebarwień przez stosowanie odpowiedniej ochrony przeciwsłonecznej. Jeśli jednak już doszło do nadmiernej produkcji melaniny i pojawienia się plam na skórze, warto sięgnąć po kosmetyki o działaniu rozjaśniającym, a gdy to nie pomoże, skorzystać z profesjonalnej pomocy dermatologicznej lub kosmetologicznej.

FAQ

Jaki krem na przebarwienia na twarzy warto wybrać?

Jeśli na twojej skórze występują przebarwienia, sięgaj po kosmetyki przeznaczone dla cery o nierównomiernym kolorycie. Zawierają one składniki o działaniu rozjaśniającym, np. witaminę C i kwasy w odpowiednich stężeniach. Aby zapobiec powstawaniu nowych przebarwień na twarzy od słońca, pamiętaj o stosowaniu kremów z filtrem SPF 50+ np. od Avéne.

Jak zlikwidować przebarwienia na twarzy?

W usuwaniu plam na skórze kluczowe jest stosowanie kosmetyków zawierających takie składniki aktywne, jak: kwasy AHA, witamina C czy niacynamid. W przypadku głębokich zmian warto korzystać z profesjonalnych zabiegów.

O czym świadczą przebarwienia na twarzy?

Plamy na skórze są najczęściej wynikiem nadmiernej ekspozycji na promieniowanie UV i/lub zmian hormonalnych (np. u kobiet w ciąży) czy też stanów zapalnych skóry.

Czy przebarwienia na twarzy pojawiają się również u osób młodych?

Tak. Obecnie problemy związane z zaburzeniami kolorytu cery dotyczą coraz młodszych osób, nawet nastolatków. Prawdopodobnie ma to związek z wpływem słońca, ale też niewłaściwej pielęgnacji skóry.

Czy można uniknąć zmian pigmentacyjnych na skórze?

Wszystko zależy od przyczyny problemu. Zmian posłonecznych, pozapalnych i niekiedy pourazowych można uniknąć.

Czy przebarwienia pozapalne i posłoneczne mogą same zniknąć?

Jeśli są to niewielkie, świeże zmiany, przy odpowiedniej pielęgnacji istnieje możliwość, że zaburzenia pigmentacyjne zostaną zredukowane na drodze naturalnych procesów keratynizacji. Do tego potrzeba jednak odpowiedniej ochrony przeciwsłonecznej.

Jak zamaskować niedoskonałości widoczne na skórze?

Ciemne, brązowe przebarwienia na twarzy można ukryć pod makijażem. Przed jego nałożeniem warto jednak pamiętać o nałożeniu kremu z filtrem.

Źródła:

Matysek-Nawrocka M., Zagraba M. (2023). Przebarwienia skórne jako problem kosmetyczny. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie, 12(1), s. 263-272. https://czasopisma.kul.pl/index.php/zns/article/view/17047,
Maciejewska J. (2021). Przebarwienia skóry – profilaktyka i terapia. Aptekarz Polski. https://www.aptekarzpolski.pl/wiedza/przebarwienia-skory-profilaktyka-i-terapia/ [dostęp: 24.03. 2025]