Trądzik różowaty — przyczyny, objawy, pielęgnacja

Trądzik różowaty jest przewlekłym zapalnym schorzeniem dermatologicznym o niejasnych przyczynach. Wiadomo jednak, że różnego rodzaju czynniki zewnętrzne mogą nasilać jego objawy. Charakterystyczne zmiany skórne występujące w przebiegu tej choroby to rumień, grudki i krostki, które pojawiają się najczęściej na policzkach, nosie i brodzie. Leczenie polega na unikaniu czynników zaostrzających przebieg choroby oraz na stosowaniu leków miejscowych i doustnych. W artykule przedstawiamy możliwe powody powstawania trądziku różowatego i sposoby pielęgnacji skóry objętej zmianami.

Spis treści:

1. Co to jest trądzik różowaty?

2. Trądzik pospolity a różowaty

3. Trądzik różowaty u dorosłych i dzieci

4. Trądzik różowaty – jak rozpoznać początkowe objawy?

5. Postęp choroby i rozwój objawów

6. Rodzaje trądziku różowatego i ich objawy

  • Postać rumieniowo-teleangiektatyczna (I stadium)
  • Rodzaj grudkowo-krostkowy (II stadium)
  • Postać guzowata trądziku różowatego, inaczej przerostowo-naciekowa (II stadium)
  • Trądzik różowaty oczny

7. Trądzik różowaty – przyczyny

8. Jakie czynniki mogą zaostrzać trądzik różowaty?

9. Trądzik różowaty – leczenie

10. Leczenie niefarmakologiczne: jak można złagodzić objawy trądziku różowatego?

  • Trądzik różowaty — dieta
  • Trądzik różowaty — pielęgnacja skóry. Jak dobrać krem do pielęgnacji skóry z trądzikiem różowatym?
  • Trądzik różowaty — kosmetyki korygujące
  • Domowe sposoby na trądzik różowaty

11. FAQ

12. Podsumowanie

Co to jest trądzik różowaty?

Trądzik różowaty (acne rosacea) to choroba skóry o charakterze zapalnym, występująca głównie w centralnej części twarzy. Schorzenie przebiega z okresami remisji i zaostrzeń. W jego leczeniu stosuje się zarówno leki o działaniu miejscowym, jak i ogólnym, m.in. metronidazol czy antybiotyki.

Trądzik pospolity a różowaty

Trądzik różowaty należy odróżnić od  trądziku pospolitego, nazywanego też młodzieńczym. Pierwszy pojawia się u dorosłych, drugi zwykle występuje w okresie dojrzewania i objawia się nadmierną aktywnością gruczołów łojowych w skórze, czego efektem są liczne grudki i krosty bez rumienia i zmian naczyniowych charakterystycznych dla trądziku różowatego.

Również leczenie tych chorób przebiega zupełnie inaczej. Zabiegi stosowane w leczeniu trądziku młodzieńczego mogą wręcz zaostrzać objawy acne rosacea (trądziku różowatego).

Trądzik różowaty u dorosłych i dzieci

Trądzik różowaty to przewlekła choroba skóry, która dotyczy głównie osób dorosłych — tylko w odosobnionych, bardzo rzadkich przypadkach można mieć do czynienia z trądzikiem różowatym u dzieci. Szacuje się, że schorzenie to dotyczy ok. 10% populacji, głównie kobiet po 20. roku życia. Co ciekawe trądzik różowaty u mężczyzn najczęściej ma cięższy przebieg.

Trądzik różowaty — jak rozpoznać początkowe objawy?

●     Trądzik różowaty — początki

U osób ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na trądzik różowaty np. ze względu na predyspozycje genetyczne, pierwsze symptomy mogą pojawić się nawet kilkanaście lat przed faktyczną diagnozą choroby. Jak już wspomnieliśmy, dotyczą one przede wszystkim kobiet między 20. a 30. rokiem życia, niekiedy również nastolatków.

●     Jak wygląda trądzik różowaty? Pierwsze objawy

Początkowe objawy tej przypadłości obejmują przede wszystkim skłonności do zaczerwienienia i długo utrzymującego się  rumienia na twarzy w jej centralnej części. To, że się czerwienimy, jest naturalną reakcją organizmu spowodowaną np. gwałtownymi zmianami temperatur, stresem czy zjedzeniem pikantnych potraw, jednak zwykle ustępuje samoistnie po kilku minutach. U osób z dermatozą przekrwienie utrzymuje się znacznie dłużej — może trwać od kilkunastu minut, kilku godzin, a nawet dni. Z czasem może przyjąć trwałą postać. 

●     Trądzik różowaty – objawy towarzyszące

Dla trądziku różowatego charakterystyczne są objawy towarzyszące np. nadmierne napięcie skóry, uczucie pieczenia czy palenia. Cera z trądzikiem różowatym jest szczególnie podatna na działanie niekorzystnych czynników i podrażnienia. Może pojawić się także skłonność do  łuszczenia się skóry, której często towarzyszy uporczywe swędzenie. Trądzik różowaty wiąże się również z występowaniem teleangiektazji, czyli drobnych i poszerzonych kapilar, które prześwitują przez skórę.

Postęp choroby i rozwój objawów trądziku różowatego

Wraz z rozwojem trądziku różowatego na obszarach wcześniejszego zaczerwienienia, zaczynają pojawiać się grudki i krosty. Początkowo zmiany skórne mogą przybierać formę drobnej i gęsto rozmieszczonej kaszki przypominającej wysypkę. Objawom tym często towarzyszy  opuchlizna twarzy wynikająca ze stanu zapalnego.

W niektórych przypadkach krosty przybierają większe rozmiary, przypominając duże pryszcze, zlokalizowane głównie w tzw. strefie T – obszarze o zwiększonej aktywności gruczołów łojowych. Warto jednak zaznaczyć, że zmiany te różnią się od klasycznego trądziku łojotokowego. Przy trądziku różowatym treść grudek jest jałowa i zbudowana z naturalnej flory bakteryjnej skóry, a nie ropy. W bardziej zaawansowanych stadiach mogą pojawić się guzki, które niekiedy prowadzą do bliznowacenia tkanek.

Jednym z najbardziej uciążliwych i widocznych objawów zaawansowanego trądziku różowatego jest rhinophyma, czyli guzowatość nosa. Zmiana ta występuje głównie u mężczyzn i prowadzi do przerostu oraz deformacji tej części twarzy, znacząco wpływając na wygląd oraz komfort życia pacjenta.

Rodzaje trądziku różowatego

Diagnostyka trądziku różowatego opiera się na kryteriach pierwszorzędowych i drugorzędowych, które uwzględniają zarówno wczesne, jak i późne stadium choroby. Przebieg schorzenia może być znacząco odmienny u poszczególnych osób. U niektórych objawy rozwijają się gwałtownie, podczas gdy u innych pojawiają się stopniowo, nawet po wielu latach. Przyczyny oraz manifestacja choroby mogą się różnić w zależności od jej konkretnej postaci.

Postać rumieniowo-teleangiektatyczna (I stadium)

Ten rodzaj dermatozy związany jest z napadowym  zaczerwienieniem twarzy w jej środkowej części, które utrzymuje się przez ponad 10 minut. Wraz z upływem czasu i rozwojem choroby rumień może być obecny nawet przez kilka dni lub na stałe. Charakterystycznym objawem są także teleangiektazje (poszerzone naczynia krwionośne).

Rodzaj grudkowo-krostkowy (II stadium)

Przy tym rodzaju trądziku różowatego mamy do czynienia ze stałym rumieniem, któremu towarzyszą drobne krostki i obrzęk skóry w obrębie zmian. Możliwe jest także występowanie rumieniowo-obrzękowych (kopulastych)  grudek na twarzy i nielicznych zmian guzowatych.

Postać guzowata trądziku różowatego, inaczej przerostowo-naciekowa (II| stadium)

Symptomy tego, jak również wcześniej opisanego rodzaju trądziku różowatego, mogą występować jednocześnie, niezależnie od siebie lub kolejno po sobie. Rumień i obrzęk utrzymują się stale, a struktura skóry staje się pogrubiona i nierówna. Charakterystyczną cechą są guzowate zmiany oraz blaszki, które powstają w wyniku stopniowego narastania i kumulacji stanów zapalnych. W obrębie przerośniętych tkanek często dochodzi do zapalenia mieszków włosowych. Objawy te mogą pojawiać się na:

●     czole (mentophyma),

●     uszach (otophyma),

●     podbródku (gnatophyma),

●     powiekach (blepharophyma),

●     nosie (rhinophyma).

Trądzik różowaty oczny

Choć trądzik różowaty to choroba zapalna skóry, jedną z jej odmian jest trądzik różowaty oczny, który obejmuje narząd wzroku. Postać oczna (ocular rosacea) stanowi wyzwanie diagnostyczne, ponieważ jej oznaki często przypominają inne schorzenia okulistyczne. Pacjenci zazwyczaj zgłaszają się do okulisty z powodu przewlekłego lub nawracającego zapalenia spojówek i/lub brzegów powiek. Dodatkowo mogą występować: nadmierne łzawienie, nadwrażliwość na światło, świąd, pieczenie i przekrwienie rogówki.

Trądzik różowaty — przyczyny

Skłonności do trądziku różowatego obserwuje się głównie u osób z I i II fototypem skóry według Fitzpatricka, czyli o jasnej karnacji, niebieskich lub zielonych oczach i włosach blond bądź rudych. Najczęściej predyspozycje do trądziku różowatego są dziedziczone.

Przyczyny przypadłości nie są dokładnie poznane. Przyjmuje się, że najważniejszą rolę odgrywają zaburzenia naczyniowe. Wykwity skórne może powodować też zakażenie bytującą w żołądku bakterią Helicobacter pylori odporną na kwaśne środowisko soku żołądkowego. Inne drobnoustroje, które uważa się za jedną z przyczyn trądziku różowatego, to pasożyty z grupy roztoczy – nużeniec (Demodex foliculorum), który żyje na powierzchni ludzkiej skóry. Co ciekawe, roztocza te są źródłem bakterii Bacillus oleronius wywołujących przewlekły stan zapalny skóry.

Innymi źródłami trądziku różowatego mogą być:

  • zaburzenia układu odpornościowego,
  • działanie promieniowania ultrafioletowego,
  • narażenie na działanie  wolnych rodników,
  • zaburzenia hormonalne (choroby tarczycy, zaburzenia miesiączkowania).

Co nasila trądzik różowaty?

Szereg czynników może powodować zaostrzenie objawów trądziku różowatego, m.in.:

  • promieniowanie słoneczne,
  • stres i silne emocje,
  • intensywny wysiłek fizyczny,
  • nieprawidłowa pielęgnacja skóry,
  • gorące lub pikantne posiłki i napoje,
  • ciężkostrawne, tłuste potrawy,
  • kofeina,
  • nadmierne spożywanie alkoholu,
  • palenie papierosów,
  • okres menopauzy,
  • ciąża,
  • przewlekły kaszel,
  • częste reakcje alergiczne,
  • silny wiatr,
  • gwałtowne zmiany temperatury powietrza,
  • mróz,
  • sauna,
  • gorące kąpiele,
  • składniki drażniące w kosmetykach (alkohol, glikol propylenowy, kwasy AHA, środki zapachowe, mentol, mydła, środki ściągające i złuszczające),
  • niektóre leki doustne, np. środki antykoncepcyjne, leki obniżające stężenie cholesterolu, kwas nikotynowy (witamina PP),
  • niektóre leki stosowane miejscowo, np. glikokortykosteroidy, retinoidy.

Osoby ze skłonnością do rumienia i rozszerzonych naczynek powinny unikać powyższych czynników, ponieważ mogą one z czasem doprowadzić do rozwoju trądziku różowatego. Wrażliwość na nie może mieć charakter indywidualny, dlatego należy obserwować swoją skórę i eliminować te, które szkodzą. Warto wiedzieć, że zaostrzenie objawów po zetknięciu ze szkodliwą substancją nie zawsze występuje od razu, może nastąpić dopiero po 2 dniach.

Trądzik różowaty – leczenie

Trądzik różowaty jest chorobą przewlekłą i nie jest możliwe jej całkowite wyleczenie. Pod wpływem niekorzystnych czynników objawy w każdej chwili mogą powrócić. Zastosowanie odpowiedniej i skutecznej metody leczenia może jednak doprowadzić do długotrwałej remisji choroby.

Trądzik różowaty leczy się pod okiem dermatologa. Dostępne metody terapeutyczne koncentrują się na łagodzeniu symptomów, a ich dobór zależy od stopnia zaawansowania choroby i jej specyficznych objawów. W początkowym stadium (I) zaleca się głównie eliminację czynników drażniących oraz stosowanie delikatnej pielęgnacji skóry. Przy bardziej zaawansowanych zmianach skórnych wprowadza się leczenie miejscowe, a w niektórych przypadkach konieczne jest również wdrożenie leczenia doustnego przy użyciu antybiotyków. Trwałe zmiany naczyniowe można natomiast skutecznie redukować za pomocą zabiegów medycyny estetycznej.

Leczenie obejmuje:

  • Kremy i maści zawierające metronidazol, kwas azelainowy, iwermektynę lub brymonidynę, które zmniejszają rumień lub działają przeciwzapalnie.
  • Antybiotyki doustne, takie jak doksycyklina lub minocyklina – wykorzystywane są w terapii umiarkowanego i ciężkiego trądziku różowatego. Działają przeciwzapalnie i antybakteryjnie.
  • Zabiegi na trądzik różowaty — laseroterapia (np. laser naczyniowy) i intensywne światło pulsacyjne (IPL) są skuteczne w redukcji widocznych naczyń krwionośnych oraz rumienia. Zabiegi laserowe działają na skórę naczynkową, uszczelniając naczynia i redukując zaczerwienienia.

Leczenie niefarmakologiczne — co na trądzik różowaty bez recepty?

Profilaktyka odgrywa kluczową rolę w niefarmakologicznym podejściu do trądziku różowatego — pomaga zmniejszyć nasilenie objawów i zapobiegać ich nawrotom. Unikanie czynników nasilających dolegliwości, odpowiednia dieta i troskliwa pielęgnacja skóry — to podstawowe elementy strategii, które pozwalają kontrolować chorobę i poprawiać komfort życia.

Trądzik różowaty — dieta

Występowanie trądziku różowatego na twarzy uzależnione jest także w dużej mierze od tego, co spożywamy, dlatego warto poznać wskazania do  diety na trądzik. Zaostrzenie objawów choroby może wystąpić nie tylko podczas jedzenia pikantnych potraw. Pomocne w tym przypadku mogą okazać się testy nietolerancji pokarmowej, które często wykazują, że pozornie zdrowe produkty, jak np. nabiał czy pszenica, u niektórych pacjentów mają związek z alergią i pojawiającym się trądzikiem różowatym na nosie czy policzkach.

Przy trądziku różowatym warto kierować się zasadami diety przeciwzapalnej. Opiera się ona przede wszystkim na: błonniku, warzywach i owocach, pełnoziarnistych produktach zbożowych, zdrowych tłuszczach oraz produktach bogatych w antyoksydanty, które znajdziemy m.in. w jagodach czy zielonej herbacie. Warto też włączyć do swojego jadłospisu kwasy omega-3 (np. z ryb i orzechów), które łagodzą stan zapalny. Ponadto kluczowe jest unikanie produktów lub składników spożywczych, które mogą zaostrzyć objawy choroby np. ostrych przypraw, alkoholu, mocnej kawy, nadmiaru cukrów i wysoko przetworzonych produktów.

Trądzik różowaty — pielęgnacja skóry. Jaki krem na trądzik różowaty?

Właściwa pielęgnacja cery z trądzikiem różowatym to niezwykle ważny element leczenia tej choroby. Farmakologiczne leczenie trądziku przynosi najlepsze rezultaty właśnie wtedy, gdy połączone jest z troskliwą i ostrożną pielęgnacją.

  • Skóra z trądzikiem różowatym jest wyjątkowo wrażliwa i podatna na podrażnienia, dlatego celem dbania o cerę jest również odbudowa i wzmocnienie bariery ochronnej. Polecane są produkty z substancjami korzystnie wpływającymi na warstwę lipidową skóry, np. olejami roślinnymi, ceramidami.
  • Preparaty do codziennej pielęgnacji twarzy powinny być pozbawione alkoholu i innych składników drażniących. Niewskazane jest stosowanie peelingów, tradycyjnych mydeł i syntetycznych detergentów.
  • Aby zapobiegać podrażnieniom, należy stosować łagodne kosmetyki oczyszczające w połączeniu kremami nawilżającymi, które hamują rozwój poszerzonych naczyń i zapobiegają powstawaniu nowych.
  • Z racji, że promieniowanie słoneczne jest czynnikiem, który niewątpliwie nasila objawy trądziku różowatego, należy stosować kremy z filtrami przeciwsłonecznymi o szerokim spektrum ochrony przed promieniowaniem UV. Najlepszy krem na trądzik różowaty na dzień to ten, który działa bezpośrednio na źródło zaczerwienień, a przy tym zapewnia skórze silną ochronę przed słońcem przy pomocy filtrów SPF 30 lub wyższych.

Kosmetyki o podanych właściwościach znajdziemy w gamie produktów  Antirougeurs Rosamed od Avène, która została stworzona, by przeciwdziałać różnym rodzajom zaczerwienień. Do codziennej pielęgnacji i oczyszczania skóry wrażliwej, reaktywnej, skłonnej do alergii sprawdzą się także kosmetyki z innej gamy — Tolérance.

  • Do stosowania na co dzień można polecić koncentrat na utrwalone zaczerwienienia z linii Antirougeurs Rosamed, który zawiera opatentowany składnik aktywny Angiopausine™ (pozyskany z mleczka ostu) działający na zaczerwienienia na twarzy występujące m.in. w przebiegu trądziku różowatego. Rosamed niweluje ich widoczność i zapobiega ich powstawaniu. Przynosi również natychmiastową ulgę gorącej i pieczącej skórze, dogłębnie ją nawilżając. To wyjątkowy produkt przeznaczony dla skóry naczynkowej.
  • Do oczyszczania skóry trądzikowej należy używać dermokosmetyków przeznaczonych do cery wrażliwej, bogatych w składniki łagodzące i nawilżające. W dokładnym demakijażu twarzy pomoże ci  żel/balsam oczyszczający Tolérance. Kosmetyk ma skład dostosowany do skóry wrażliwej; zapewnia skórze miękkość i komfort. Nie tylko myje, ale też pielęgnuje skórę, dlatego nie trzeba go spłukiwać po zastosowaniu. Pozostałości produktu zetrzyj delikatnie wacikiem, a następnie spryskaj skórę twarzy kojącą wodą termalną.

Trądzik różowaty — kosmetyki korygujące

Trądzik różowaty, rumień na twarzy i rozszerzone naczynka charakteryzują się mało estetycznym wyglądem. Możemy jednak postarać się je ukryć poprzez zastosowanie kosmetyków maskujących, przeznaczonych specjalnie do cery z tym problemem. Produkty te powinny być lekkie, nie zatykać porów, nie obciążać skóry ani jej nie podrażniać. Dobrym rozwiązaniem może być krem  Hydrance BBmarki Avène, który dzięki delikatnej formule zapewnia lekkie krycie, nawilża skórę i chroni przed szkodliwym działaniem promieniowania UV. Przed użyciem nowego kosmetyku kolorowego warto jednak wykonać próbę tolerancji na niewielkim obszarze skóry.

Domowe sposoby na trądzik różowaty

Trądzik różowaty to przewlekła choroba dermatologiczna, dlatego domowe sposoby jej leczenia nie znajdują w tym przypadku większego uzasadnienia. Co więcej, niektóre z powszechnie proponowanych naturalnych metod pielęgnacji mogą powodować zaostrzenie się objawów i zaburzać właściwą terapię trądziku różowatego. Z domowych sposobów możemy wykorzystać picie przestudzonych herbat ziołowych, które łagodzą stan zapalny, hamują namnażanie się bakterii lub wspomagają wzmacnianie naczyń krwionośnych np. napar z rumianku, skrzypu polnego, nagietka, pokrzywy czy dzikiej róży, ale i to warto skonsultować z lekarzem, szczególnie w przypadku przyjmowania leków lub chorób współistniejących.

FAQ

Skąd powstaje trądzik różowaty?

Trądzik różowaty powstaje głównie z powodu problemów z naczyniami krwionośnymi na skórze twarzy ich przyczyną są genetycznych skłonności oraz reakcja na czynniki środowiskowe i zmiany hormonalne.

Z jakimi chorobami współistnieje trądzik różowaty?

Trądzik różowaty może współistnieć z chorobami układu pokarmowego (np. zapalenie błony śluzowej żołądka), zaburzeniami hormonalnymi oraz alergiami.

Czy trądzik różowaty jest uleczalny?

Trądzik różowaty to przewlekła zapalna choroba, nie jest możliwe jej całkowite wyleczenie. Pod wpływem niekorzystnych czynników objawy choroby w każdej chwili mogą powrócić. Zastosowanie odpowiedniej metody leczenia trądziku różowatego może jednak doprowadzić do długotrwałego zatrzymania choroby.

Czego „nie lubi” trądzik różowaty?

Osoby zmagające się z trądzikiem różowatym powinny unikać zarówno domowych, jak i profesjonalnych zabiegów złuszczających, np. peelingów ziarnistych, peelingów chemicznych, dermabrazji.

Czego lepiej nie jeść przy trądziku różowatym?

Objawy trądziku różowatego może nasilać wiele produktów spożywczych: produkty mleczne, czekolada, wanilia, wątróbka, sos winegret, sos pomidorowy, sos sojowy, pikantne potrawy z ostrymi przyprawami (np. chilli, curry), herbata, kawa, czerwone wino, a także tłuste potrawy. Dietę eliminacyjną można jednak przeprowadzić tylko pod okiem specjalisty — wykwalifikowanego dietetyka lub lekarza. Każdej osobie mogą szkodzić inne produkty.

Czy trądzik różowaty jest zaraźliwy?

Trądzik różowaty nie jest chorobą zakaźną i nie można się nią zarazić poprzez kontakt z osobą chorującą. Jest to przewlekłe schorzenie skóry o podłożu naczyniowym i zapalnym, które wynika z czynników genetycznych, środowiskowych i immunologicznych.

Podsumowanie

Trądzik różowaty to przewlekła choroba skóry o złożonej etiologii, na którą wpływają zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Objawy, takie jak: rumień, teleangiektazje, krostki i grudki, mogą mieć różne nasilenie i często ulegają zaostrzeniom pod wpływem czynników wyzwalających np. stresu, diety czy warunków atmosferycznych. Leczenie tej choroby wymaga indywidualnego podejścia, łączącego zwykle farmakoterapię z odpowiednią pielęgnacją skóry i modyfikacją stylu życia.

Źródła:

  • Robak E., Kulczycka L.: Trądzik różowaty – współczesne poglądy na patomechanizm i terapię Rosacea. Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej 2010, 64, 439-450.
  • Jaworek A., Wojas-Pelc A., Pastuszczak, M.: Czynniki zaostrzające przebieg trądziku różowatego. Przegląd Lekarski 2008, 65(4), s. 180-183.
  • Czarnecka A., Tymicka J. Trądzik różowaty – postacie kliniczne i leczenie. Postępy Dermatologii i Alergologii 2005, (3), 156-160.

 

 Sygnatura: PFDC/147/2025